Rondeel Haet ende Nijt

Het Haet ende Nijt is een begin 16e eeuwse rondeel in het Maastrichtse Jekerkwartier. Samen met het Vief Köp rondeel vormden ze de uitbreiding van de stadsomwalling. 

De restauratiewerkzaamheden aan de rondelen ‘Haet ende Nijt’ en ‘Vief Köp’ in Maastricht maakten deel uit van een groot onderhoud aan de zuidelijke stadsomwalling van de Limburgse hoofdstad. Gemeente Maastricht wil de waarde van de vestingwerken versterken door te investeren in het behoud, de beleving en de betekenis van deze vestingwerken.

BAM Schakel & Schrale was de aangewezen partij voor het specialistische restauratiewerk aan de eeuwenoude vestingwerken van Maastricht. Daarbij is metselwerk van baksteen en hardsteen geconsolideerd met veel respect en aandacht voor de aanwezige flora en fauna, en zijn de aanwezige mergelbokken gerestaureerd of vervangen.

Houten rolpaarden

Naast deze bouwtechnische zaken heeft ook de timmerwerkplaats van BAM in Roermond haar steentje bijgedragen. Paul Dielissen, projectbegeleider van BAM: “De twee nieuwe houten onderstellen ofwel affuiten genoemd, of de verrijdbare onderstellen van een kanon – werden op basis van oude tekeningen en schetsen gereconstrueerd. Daarbij bepaalden de grootte en zwaarte van het kanon de dimensionering van het affuit. Een rolpaard draagt het kanon en zorgt ervoor dat het kanon zijn doel kan treffen. Net als bij de originele affuiten werden ook de replica’s vervaardigd uit eikenhout. Niet omdat dat nu het beste hout is om buiten te gebruiken, integendeel. Maar enkel omdat dit historisch zo is bepaald. Vroeger kende en gebruikte men in deze regio veelal eikenhout, temeer omdat dat hier in grote voorraden aanwezig was. De affuiten die BAM maakte werden voorzien van smeedijzeren onderdelen, gemaakt door een ambachtelijke smid. Zo werden de wielen voorzien van ijzeren beslag en ijzeren as-ringen om het zware kanon gemakkelijk te verrijden, te draaien en te verplaatsen. ” 

Engels Rood

Paul Dielissen: “Volgens enkele verhalen werden vroeger affuiten in een opvallend rode kleur geverfd. Rood betekent gevaar, en zo waarschuwde de rode kleur voor de kracht en de gevaarlijke terugslag van het affuit. De meeste affuiten die in Europa staan zijn geverfd in deze kleur, Engels Rood genoemd. Eén van de twee nieuw geplaatste replica rolpaarden is geverfd in Engels Rood. Het andere affuit kreeg een blank lak, die op haar beurt schijnt te refereren aan een Nederlandse makelij. Maar nogmaals, het zijn niet meer dan verhalen.” 

Op de stadsomwalling van Maastricht en dan specifiek op de rondelen ‘Haet ende Nijt’ en ‘Vief Köp’ kunt u normaal gesproken de houten rolpaarden en de replica staak bewonderen. Deze zijn tijdelijk verwijderd vanwege de werkzaamheden. Wilt u meer zien? Kijk dan eens op deze pagina over Mestreechter Kanonnen.